EU báo động: Xây kho dự trữ chiến lược đối phó mọi thảm họa
Ngày 9/7, Ủy ban châu Âu đã công bố một chiến lược mới, kêu gọi các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) xây dựng các kho dự trữ chiến lược để phòng ngừa thảm họa. Động thái này xuất phát từ những bài học sâu sắc trong đại dịch COVID-19, thời điểm các nước EU phải cạnh tranh gay gắt để giành giật nguồn cung y tế, gây ra tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng.
Từ thuốc men đến cầu di động: Danh sách dự trữ chiến lược
Theo đề xuất, các quốc gia thành viên được khuyến nghị tích trữ một loạt các mặt hàng thiết yếu để đảm bảo khả năng ứng phó với nhiều loại khủng hoảng. Danh sách này bao gồm:
- Thuốc men và công nghệ y tế
- Máy phát điện
- Nguyên liệu thô quan trọng
- Thiết bị lọc nước
- Máy bay không người lái (drone)
- Cầu di động
- Dụng cụ sửa chữa cáp biển
Chiến lược này lấy cảm hứng từ mô hình của các quốc gia như Phần Lan, Estonia và Cộng hòa Czech, những nước vốn có truyền thống dự trữ vật tư để đảm bảo an ninh quốc gia.
Lộ trình hành động và các mục tiêu cụ thể
Ủy ban châu Âu đã vạch ra một kế hoạch chi tiết với các mốc thời gian rõ ràng để hiện thực hóa chiến lược này.
Kế hoạch đến năm 2026
- Thành lập trung tâm nguyên liệu: Một trung tâm nguyên liệu quan trọng sẽ được thành lập để điều phối việc mua sắm chung cho các công ty và tổ chức việc tích trữ hàng hóa.
- Hoàn tất danh sách ưu tiên: Danh sách các loại thuốc và công nghệ y tế ưu tiên sẽ được hoàn thiện để phục vụ cho việc dự trữ hoặc đấu thầu tập trung.
Hỗ trợ tài chính đến năm 2027
Ủy ban châu Âu sẽ tăng gấp đôi ngân sách cho chương trình cho vay do Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) bảo trợ, từ 100 triệu euro lên 200 triệu euro. Nguồn vốn này nhằm hỗ trợ các công ty nhỏ và startup phát triển dược phẩm và công nghệ y tế mới.
Tăng cường giám sát và phòng vệ
Bên cạnh việc tích trữ, EU cũng đang triển khai các biện pháp giám sát và phòng vệ chủ động.
- Hệ thống giám sát nước thải: Một hệ thống giám sát nước thải đang được xây dựng, hoạt động như một “radar cảnh báo sớm” để phát hiện các bệnh truyền nhiễm ngay cả trước khi có triệu chứng lâm sàng. Phương pháp này đã được chứng minh là tiết kiệm và hiệu quả trong đại dịch.
- Nâng cấp đội phản ứng nhanh: EU hiện đã có sẵn đội máy bay chữa cháy, máy bay cứu thương, thiết bị y tế và bệnh viện dã chiến. Tuy nhiên, trước tình hình mùa cháy rừng ngày càng căng thẳng, như tại khu vực ngoại ô Marseille, Ủy ban nhận thấy cần tăng cường thêm trực thăng và máy bay hạng nhẹ để bảo vệ các vùng có nguy cơ mới.
Bối cảnh an ninh cấp bách
Ủy viên châu Âu phụ trách quản lý khủng hoảng, bà Hadja Lahbib, nhấn mạnh tính cấp thiết của chiến lược: “Chúng ta đang đối mặt với các mối đe dọa như tấn công hỗn hợp, mất điện, thời tiết cực đoan và dịch bệnh lan rộng. Đây không còn là nguy cơ xa vời. Chúng tôi đang chuyển công tác chuẩn bị từ tuyến sau ra tuyến đầu phòng vệ”.
Chiến lược này được đưa ra không lâu sau khi Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cảnh báo tại Nghị viện châu Âu rằng EU cần sẵn sàng tự phòng vệ trước năm 2030. Bà chỉ ra rằng việc Nga tái vũ trang có thể trở thành một mối đe dọa quân sự đáng kể đối với châu Âu và NATO trong vòng 2 đến 5 năm tới.