Bão Wutip: Con Bướm Tử Thần, Lịch Sử và Diễn Biến Bão Số 1 Năm 2025 Mới Nhất

Bão Wutip – một cái tên mang ý nghĩa ‘con bướm’ trong tiếng Trung, do Macau (Trung Quốc) đề xuất, lại ẩn chứa sức mạnh tàn phá khôn lường của một trong những hiện tượng tự nhiên đáng sợ nhất. [1, 6, 10] Bão nhiệt đới là một hệ thống thời tiết quy mô lớn xoáy mạnh, hình thành trên các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, gây ra gió mạnh, mưa lớn và sóng biển nguy hiểm. Việc đặt tên cho các cơn bão giúp các nhà khí tượng học, chính quyền và công chúng dễ dàng theo dõi, nhận diện và truyền tải thông tin cảnh báo một cách hiệu quả. [9]

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu về Bão Wutip, từ nguồn gốc tên gọi, lịch sử những cơn bão Wutip đã gây thiệt hại nặng nề, cho đến những diễn biến mới nhất của Bão Wutip 2025 đang hoạt động trên Biển Đông.

“Wutip” – Tên Gọi và Ý Nghĩa Đằng Sau

Tên gọi “Wutip” được đề xuất bởi Macau (Trung Quốc) và trong tiếng Trung có nghĩa là “con bướm”. [1, 6, 8, 10] Việc đặt tên cho các cơn bão nhiệt đới được thực hiện bởi Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) thông qua các ủy ban bão khu vực. Đối với khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương và Biển Đông, nơi các cơn bão thường xuyên ảnh hưởng đến Việt Nam, tên bão được lựa chọn từ danh sách do 14 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đề xuất. [9, 13, 17, 18]

Danh sách tên bão được sử dụng luân phiên, và một cái tên có thể bị loại bỏ khỏi danh sách nếu cơn bão đó gây ra thiệt hại quá nghiêm trọng về người và của. [10, 17, 18, 22] Điều này giúp tránh gợi nhớ về những ký ức đau thương và thay thế bằng một tên mới phù hợp hơn. Ví dụ, Việt Nam đã từng đề xuất thay thế tên bão Saomai bằng Sontinh sau khi bão Saomai gây hậu quả nghiêm trọng. [13, 22]

Lịch Sử Những Cơn Bão Mang Tên Wutip

Dù mang ý nghĩa nhẹ nhàng là “con bướm”, cái tên Wutip đã gắn liền với ít nhất hai cơn bão lớn gây thiệt hại đáng kể trong lịch sử:

Bão Wutip (2013) – Cơn Bão Số 10 Gây Ám Ảnh Miền Trung

Chiều 30/9/2013, Bão Wutip, hay còn gọi là Bão số 10, đổ bộ vào các tỉnh miền Trung Việt Nam, trực tiếp là Quảng Bình, Quảng Trị, Hà Tĩnh và Thừa Thiên Huế. [1, 6, 8, 15, 20] Đây là cơn bão mạnh cấp 13, giật cấp 14, được đánh giá là cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào đất liền kể từ bão Xangsane năm 2006. [1] Khi vào đất liền, Bão Wutip vẫn duy trì sức gió mạnh cấp 12-13, giật cấp 14. [1]

Hậu quả mà Bão Wutip 2013 để lại là vô cùng nặng nề: 10 người chết và mất tích, hơn 370 ngôi nhà bị sập, gần 26.000 ngôi nhà bị ngập, và gần 200.000 ngôi nhà bị tốc mái hoặc hư hỏng. [1, 6] Thiệt hại ước tính lên đến hàng nghìn tỷ đồng, với tổng thiệt hại tài sản khoảng 648 triệu USD. [8, 15]

Bão Wutip (2019) – Siêu Bão Mạnh Nhất Tháng 2 Lịch Sử

Bão Wutip năm 2019, còn được biết đến ở Philippines với tên gọi bão Betty, là cơn bão mạnh nhất từng được ghi nhận trong tháng 2. [2] Cơn bão này bắt nguồn từ vùng áp thấp vào ngày 16/2/2019 và nhanh chóng mạnh lên thành siêu bão cấp 5 (cấp độ cao nhất theo thang SSHWS/JTWC) vào ngày 23/2, với sức gió duy trì 10 phút lên tới 195 km/h và gió giật 270 km/h. [2]

Bão Wutip 2019 chủ yếu ảnh hưởng đến Quần đảo Mariana, Quần đảo Caroline và Guam, gây ra thiệt hại ít nhất 3,3 triệu USD. [2] Cơn bão này không đổ bộ trực tiếp hay gây ảnh hưởng lớn đến Việt Nam.

Bão Wutip 2025: Diễn Biến Mới Nhất trên Biển Đông

Đáng chú ý, sáng ngày 11/6/2025, một áp thấp nhiệt đới trên khu vực phía Đông quần đảo Hoàng Sa đã mạnh lên thành Bão Wutip, trở thành cơn bão số 1 của năm 2025 trên Biển Đông. [1, 3, 5, 7, 11, 19, 21, 27] Đây là cơn bão đầu tiên trong mùa bão năm nay và là cơn bão hình thành muộn thứ ba trong lưu vực kể từ năm 1984. [12, 27]

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Bão Wutip 2025 hiện đang di chuyển chậm theo hướng Tây Tây Bắc, sau đó có khả năng mạnh lên và tiến sát phía nam đảo Hải Nam (Trung Quốc) vào sáng 13/6, đạt cường độ mạnh nhất cấp 10, giật cấp 13. [3, 4, 11, 16, 23, 24] Sau đó, bão được dự đoán sẽ suy yếu dần khi đổ bộ vào đảo Hải Nam, bán đảo Lôi Châu và đi sâu vào đất liền phía nam Trung Quốc. [3, 4, 6, 11, 16, 23]

Mặc dù tâm bão không có khả năng đi vào đất liền Việt Nam, hoàn lưu rộng của Bão Wutip sẽ gây ảnh hưởng đáng kể. [1, 6, 11, 21] Dự báo từ chiều 11/6 đến ngày 13/6, các tỉnh Trung Trung Bộ (từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi) sẽ có mưa to đến rất to, với lượng mưa phổ biến từ 100-300mm, thậm chí có nơi trên 450mm. [1, 4, 6, 11, 23] Khu vực Bắc Tây Nguyên và Nam Bộ cũng sẽ có mưa vừa, mưa to cục bộ. [3, 4, 11, 23] Biển Đông (bao gồm quần đảo Hoàng Sa) và phía bắc khu vực giữa Biển Đông sẽ có gió mạnh cấp 6-7, vùng gần tâm bão mạnh cấp 8-9, giật cấp 11, sóng biển cao 3-5m. [3, 4, 5, 6, 11, 24] Đặc biệt, có kịch bản bão có thể đi vòng qua phía đông Vịnh Bắc Bộ, gây ảnh hưởng lớn hơn đến các tỉnh ven biển miền Bắc. [23, 24]

Chính phủ và các cơ quan chức năng Việt Nam đã ban hành công điện khẩn, chỉ đạo các địa phương chủ động ứng phó với diễn biến của bão và mưa lũ, đảm bảo an toàn cho người dân và tàu thuyền. [4, 11, 21, 23, 28] Tỉnh Hải Nam (Trung Quốc) và Thái Lan cũng đã kích hoạt các biện pháp phòng ngừa. [16]

Lời Khuyên Ứng Phó với Bão Wutip và Thiên Tai

Để giảm thiểu thiệt hại do Bão Wutip và các hiện tượng thiên tai khác, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa:

• Theo dõi sát sao thông tin: Cập nhật liên tục các bản tin dự báo thời tiết, cảnh báo bão từ các kênh chính thống. [17]
• Chằng chống nhà cửa: Gia cố nhà ở, cắt tỉa cành cây có nguy cơ gãy đổ. [15]
• Di dời tài sản: Kê cao đồ đạc, di chuyển tài sản đến nơi an toàn, đặc biệt ở các vùng trũng thấp, có nguy cơ ngập lụt. [23, 28]
• Di chuyển đến nơi trú ẩn an toàn: Tuân thủ hướng dẫn sơ tán của chính quyền địa phương nếu cần thiết. [11]
• Đảm bảo an toàn trên biển: Tàu thuyền cần khẩn trương di chuyển về bờ hoặc tìm nơi trú ẩn an toàn. [5, 11]
• Dự trữ nhu yếu phẩm: Chuẩn bị lương thực, nước uống, thuốc men và các vật dụng cần thiết khác cho vài ngày.

Bão Wutip, với cái tên đầy tính hình tượng, nhắc nhở chúng ta về sức mạnh đáng gờm của tự nhiên. Việc nắm vững thông tin, chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời sẽ giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại, bảo vệ tính mạng và tài sản của cộng đồng.