Lộ diện thủy quái kỷ Jura nguyên vẹn sau 183 triệu năm
Sau gần nửa thế kỷ nằm trong bộ sưu tập, một bộ xương hóa thạch “thủy quái” được bảo quản nguyên vẹn đến kinh ngạc, thậm chí còn sót lại cả mô mềm, cuối cùng đã chính thức có tên khoa học: Plesionectes longicollum.
Hành trình gần 50 năm để có một cái tên
Bộ xương hóa thạch này được khai quật lần đầu vào năm 1978 tại một mỏ đá ở thị trấn Holzmaden, bang Baden-Württemberg, Đức. Theo nhà cổ sinh vật học Sven Sachs từ Bảo tàng Naturkunde-Museum Bielefeld (Đức), dù mẫu vật đã được lưu giữ trong nhiều thập kỷ, các nghiên cứu trước đây chưa bao giờ khám phá đầy đủ về giải phẫu đặc biệt của nó.
Mãi cho đến nghiên cứu mới nhất được công bố trên tạp chí khoa học PeerJ, các nhà khoa học mới xác định đây là một loài thằn lằn cổ rắn (plesiosaur) hoàn toàn mới, chưa từng được biết đến.
Chân dung “thủy quái hai màu” của đại dương cổ đại
Các nhà khoa học đã khắc họa lại chân dung của Plesionectes longicollum khi còn sống, một sinh vật đã khuynh đảo đại dương 183 triệu năm về trước, vào kỷ Jura.
- Hình dáng: Sinh vật này có đầu và cổ giống rắn, thân mình như khủng long, và bốn chân tiến hóa thành bốn mái chèo mạnh mẽ. Dựa trên các phân tích, bộ da của nó được cho là có hai màu trắng và nâu đỏ.
- Kích thước: Con thủy quái có chiều dài tổng thể khoảng 3,2 mét, trong đó phần cổ đã dài tới 1,25 mét và đuôi dài 81 cm.
Giá trị khoa học của một hóa thạch độc nhất
Mẫu vật Plesionectes longicollum mang lại giá trị khoa học to lớn vì nhiều lý do:
- Độ bảo quản phi thường: Bộ xương được tìm thấy trong tình trạng gần như hoàn chỉnh, không bị xáo trộn theo thời gian. Việc còn sót lại cả mô mềm là điều cực kỳ hiếm thấy đối với các hóa thạch cổ đại.
- Loài lâu đời nhất khu vực: Đây là loài thằn lằn cổ rắn lâu đời nhất được phát hiện tại khu vực Holzmaden, nơi nổi tiếng với địa tầng đá phiến Posidonia từng tiết lộ nhiều hóa thạch plesiosaur khác nhưng “trẻ” hơn.
- Cung cấp dữ liệu tiến hóa: Theo đồng tác giả Daniel Madzia từ Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan, khám phá này bổ sung dữ liệu quan trọng về sự tiến hóa của hệ sinh thái biển trong một giai đoạn lịch sử Trái Đất đầy biến động. Đó là thời kỳ hành tinh trải qua những thay đổi môi trường đáng kể, bao gồm cả sự kiện thiếu oxy đại dương quy mô lớn đã ảnh hưởng sâu sắc đến mọi sinh vật biển.