Nhà báo Hồ Quang Lợi: Tận cùng của báo chí là văn hóa, của văn hóa là con người
Trong cuộc trò chuyện sâu sắc, nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, đã chia sẻ những suy ngẫm về mối quan hệ cốt lõi giữa báo chí, văn hóa và con người. Ông khẳng định một chân lý sâu sắc: “Tận cùng của báo chí là văn hóa, tận cùng của văn hóa là con người”.
Mối liên hệ bất biến: Báo chí – Văn hóa – Con người
Theo nhà báo Hồ Quang Lợi, báo chí không chỉ là một lĩnh vực thông tin mà còn là một bộ phận cấu thành quan trọng của văn hóa. Ông cho rằng, trình độ văn hóa của một nền báo chí phản ánh trình độ văn hóa của xã hội đó. Mối quan hệ này là hai chiều, được ông mô tả qua hai khái niệm: “văn hóa hóa báo chí” và “báo chí hóa văn hóa”.
- Văn hóa hóa báo chí: Nghĩa là các giá trị văn hóa phải thấm đẫm trong từng sản phẩm báo chí, từ nội dung đến hình thức, định hướng dư luận theo những giá trị chân – thiện – mỹ.
- Báo chí hóa văn hóa: Báo chí trở thành phương tiện hữu hiệu để truyền bá, lan tỏa các giá trị văn hóa, làm cho văn hóa thấm sâu vào đời sống xã hội.
Cuối cùng, mọi hoạt động của báo chí và văn hóa đều phải hướng đến mục tiêu cao cả nhất là phục vụ con người, vì sự phát triển toàn diện của con người. Đây chính là điểm đến tận cùng, là sứ mệnh thiêng liêng của người làm báo.
Nhà báo trước hết phải là người có văn hóa
Để thực hiện sứ mệnh đó, nhà báo Hồ Quang Lợi nhấn mạnh rằng người làm báo trước hết phải là một người có văn hóa. Văn hóa ở đây không chỉ là kiến thức, mà còn là phông nền, là nền tảng đạo đức và nhân văn sâu sắc.
Trong bối cảnh hiện nay, báo chí đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là áp lực về tốc độ của truyền thông số và mạng xã hội. Điều này đôi khi dẫn đến tình trạng một bộ phận báo chí chạy theo thị hiếu tầm thường, giật gân câu khách, gây ra hiện tượng “phi văn hóa”.
Ông nhắc lại lời của nhà báo Thép Mới, rằng nghề báo là “thư ký của thời đại”, đòi hỏi sự trung thực và một trái tim nhân hậu. Cùng với đó, cố nhà báo Hữu Thọ cũng từng trăn trở về việc làm sao để giữ gìn văn hóa trong báo chí, coi đó là vấn đề sống còn của nghề.
“Kháng thể văn hóa” và sứ mệnh trong thời đại mới
Trước những tiêu cực và thông tin sai lệch, nhà báo Hồ Quang Lợi cho rằng báo chí cần phải tạo ra một “kháng thể văn hóa” mạnh mẽ. Kháng thể này được xây dựng từ chính nền tảng văn hóa của dân tộc và lương tri, trách nhiệm của người làm báo.
- Sức mạnh của sự thật: Báo chí phải là vũ khí sắc bén để bảo vệ sự thật, chống lại cái xấu, cái ác.
- Lan tỏa giá trị nhân văn: Nhiệm vụ của báo chí không chỉ là thông tin mà còn là khơi dậy và nhân lên những giá trị tốt đẹp, lòng nhân ái, tình yêu thương con người.
Ông khẳng định, báo chí có vai trò quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Bằng việc kiên trì phụng sự sự thật và các giá trị nhân văn, báo chí sẽ góp phần tạo dựng một xã hội tốt đẹp hơn, nơi con người được phát triển toàn diện về nhân cách, đạo đức và trí tuệ.